Over accountants en verklaringen

Naarmate een onderneming langer bestaat, gaat er meer en meer tijd zitten in de boekhouding. Een accountant aanstellen om het een en ander te controleren is dan geen overbodige luxe. Maar wat doet een accountant precies?

Beperk de impact van verzuim in jouw organisatie met een verzuimverzekering. Krijg ondersteuning bij verzuimbegeleiding en re-integratie. Bereken je premie in 3 simpele stappen

Inhoudsopgave

Waarom een accountant?

Een accountant controleert de financiële handelingen en rapportage van een bedrijf. Het is wettelijk voorgeschreven dat grote en middelgrote ondernemingen beschikken over een verklaring van een accountant over de getrouwheid van hun jaarrekening. Maar eigenlijk is een accountant altijd aan te raden bij het voeren van een eigen bedrijf.

Verklaring van accountant

Een accountantsverklaring kan in diverse situaties nodig zijn: niet alleen bij de jaarrekening, maar bijvoorbeeld ook bij het aanvragen van subsidies of de oprichting van een BV. Ook komt het voor dat een bankrelatie of een leverancier prijs stelt op een gedegen overzicht van de financiële huishouding. Daarnaast stelt de Nederlandse wet (en de fiscus) eisen aan de boekhouding en financiële verslaglegging.

Boekhouder

Een boekhouder kan helpen bij een eenvoudige administratie met geen of weinig personeel. Hij beschikt vaak over minder algemene kennis en kan geen officiële verklaringen afgeven. Vaak werkt de boekhouder van een bedrijf wel intensief samen met een accountant.

RA of AA?

De belangrijkste wettelijke eisen voor erkende accountants zijn: betrouwbaarheid, deskundigheid en onafhankelijkheid.

Registeraccountant (RA)

Vroeger was het beroep onbeschermd, maar in 1962 werd de Wet op de registeraccountants (RA) van kracht. Daarmee kreeg alleen de RA het recht een verklaring van getrouwheid te geven. De RA wordt gecontroleerd door het NIVRA (Koninklijk Nederlands Instituut van Registeraccountants).

Accountant-administratieconsulent

In 1974 volgde een wettelijk geregeld diploma voor accountant-administratieconsulent (AA), die vaak voor het midden- en kleinbedrijf werkt. De AA wordt gecontroleerd door de NOvAA (Nederlandse Orde van Accountants-administratieconsulenten).

Sinds 1999 zijn de eisen voor de AA en de RA gelijk. Ook hebben ze inmiddels dezelfde bevoegdheden. Het enige verschil is dat de RA universitair is opgeleid en de AA een hbo-opleiding heeft.

Wet toezicht accountantsorganisaties

De Wet toezicht accountantsorganisaties (Wta) is in werking. Daaruit vloeit voort dat voor wettelijke controles een vergunning nodig is. De Autoriteit Financiële Markten (AFM) verleent deze vergunningen en houdt toezicht. De AFM heeft de volgende sanctiemogelijkheden:

  • een goed gesprek;
  • een aanwijzing geven;
  • het opleggen van een last onder dwang;
  • het opleggen van een boete;
  • het publiceren van een boete of aanwijzing;
  • het intrekken of beperken van de vergunning;
  • de zaak overdragen aan het Openbaar Ministerie.

NIVRA en NOvAA houden de controle over alle andere werkzaamheden dan de wettelijke controles.

Wat heeft een accountant nodig?

De accountant moet toegang hebben tot alle benodigde administratie en boekhouding. Voor het overige is het aan te bevelen om een goed geordend overzicht bij te houden van onder meer:

  • facturen;
  • kasstukken;
  • bankpapieren;
  • de loonadministratie;
  • BTW-facturen en -aangiftes;
  • salarisstroken en
  • totale contractenbestand (bij voorkeur onderverdeeld in soort: afnemers- leveranciers- onderhouds- service- en verzekeringscontracten).

Drie soorten verklaringen

  1. Samenstellingsverklaring
  2. Beoordelingsverklaring
  3. Controleverklaring

De AA of RA kan – afhankelijk van de gegeven opdracht – drie verklaringen afgeven, namelijk: een samenstellingsverklaring, een beoordelingsverklaring en een controle-verklaring. Alle drie worden hieronder besproken.

Samenstellingsverklaring

Voor het maken van een financieel overzicht kan een RA of AA worden ingeschakeld. De accountant zal naast de samengestelde jaarrekening ook een samenstellingsverklaring opstellen. Daarin verklaart hij/zij dat er een jaarrekening is samengesteld – op basis van de hem/haar overhandigde gegevens en de voor zijn beroep geldende eisen – die voldoet aan de wettelijke voorschriften.

Een samenstellingsopdracht kenmerkt zich door slechts een beperkt aantal toetsingen.

Beoordelingsverklaring

Bestuurders en ondernemers in het midden- en kleinbedrijf stellen vaak prijs op een verklaring over de betrouwbaarheid van financiële gegevens.

Aandeelhouders of kredietverschaffers hebben zo’n verklaring nodig voor hun eigen beoordeling. Als je opziet tegen de kosten die verbonden zijn aan een controle-opdracht, biedt een beoordelingsopdracht vaak uitkomst en meestal voldoende informatie voor dit doel.

Voor een beoordelingsopdracht doet de AA of RA vaak een beperkt onderzoek dat veelal bestaat uit het inwinnen van inlichtingen, het verzamelen van gegevens en het uitvoeren van cijfer-beoordelingen.

De AA of RA kan vervolgens:

  • een goedkeurende beoordelingsverklaring afgeven (de gegeven informatie is betrouwbaar);
  • een beoordelingsverklaring met beperking afgeven (informatie bevat aantal onjuistheden die de betrouwbaarheid niet wezenlijk aantast);
  • een afkeurende beoordelingsverklaring afgeven (de informatie bevat een aantal onjuistheden die de betrouwbaarheid wel wezenlijk aantast).

Controle-verklaring

Er zijn bestuurders en ondernemers die uitvoerig informatie willen over de betrouwbaarheid van de financiële situatie van een bedrijf. In dat geval krijgt de AA of RA een controleopdracht.

De AA/RA zal al het werk doen dat nodig is om met grote stelligheid te kunnen beweren dat de gegeven financiële informatie voldoet aan de gestelde eisen. Het eindoordeel hangt in grote mate af van de mogelijkheden tot controle binnen het bedrijf en – uiteraard – de uitkomsten van het onderzoek door de AA.

Naast de drie hierboven genoemde accountantsverklaringen kan de AA ook nog een accountantsverklaring van oordeelsonthouding (controleverklaring) afgeven.

Wie kan om een controle vragen?

Een accountantscontrole kan door elke belanghebbende worden gevorderd. In het geval van een BV kan dat bijvoorbeeld een aandeelhouder en/of een commissaris zijn, maar bij de overige rechtsvormen kan dat naast een vennoot bijvoorbeeld ook een bankrelatie of een leverancier zijn.

Het onderzoek vindt plaats om te controleren of:

  • de jaarrekening het vereiste inzicht geeft in vermogen, resultaat, solvabiliteit (verhouding eigen en vreemd vermogen) en liquiditeit (vermogen om kortlopende schulden te kunnen betalen);
  • de jaarrekening aan de wettelijke voorschriften voldoet.

Aan wie brengt de accountant verslag uit?

Doorgaans brengt de accountant verslag uit aan de raad van commissarissen en aan het bestuur. Een mondeling verslag is mogelijk, een schriftelijk verslag wordt aanbevolen.

Wel moet de accountant op zijn minst aangeven of de geautomatiseerde gegevensbewerking betrouwbaar is en continuïteit bevat.

De accountant legt zijn bevindingen vast in een verklaring, de zogenaamde accountantsverklaring (inzake de betrouwbaarheid van de jaarrekening). In die verklaring staat eventueel vermeld aan welke voorschriften van de wet de jaarrekening, het jaarverslag of de overige gegevens niet voldoen. Die verklaring moet worden toegevoegd aan de openbaar te maken gegevens (jaarrekening).

Hoe herken je een accountantsverklaring?

  • De AA/RA in kwestie of het kantoor waaraan hij is verbonden ondertekent altijd de verklaring.
  • In de verklaring geeft de AA/RA duidelijk aan welke opdracht hij heeft uitgevoerd.
  • De accountant vermeldt waarop zijn werk betrekking had en wat het resultaat ervan was.
  • De verklaring krijgt altijd een datum.

Gerelateerd lezen:

• Bewaartermijnen voor zakelijke documenten
• Belangrijke cijfers voor uw bedrijf
• Alles over (goed) debiteurenbeheer
• Lijst van landen die tot de 36 SEPA-zone landen behoren (2022 update) – De Zaak

Krijg grip op verzuim met een verzuimverzekering die risico’s beheert en expertondersteuning biedt voor een vlotte re-integratie. Bereken je premie in 3 simpele stappen.

Lees ook…
Je hebt een beoordelingsgesprek met een medewerker op de agenda staan. Deze werknemer meldt zich regelmatig ziek. Mag je dit verzuim meewegen in de…
Een werknemer is een kersverse moeder of trotse papa geworden. Die werknemer wil minder werken om te wennen aan de nieuwe gezinssituatie. Nog even…
Wat is mantelzorg verlenen? Mantelzorg is onbetaalde hulp voor zieke familieleden of vrienden. Meestal is dit langdurige zorg die bestaat uit…
i.s.m.
Nederlanders zijn Europees kampioen zitten. In geen enkel ander Europees land zit zo’n groot deel, namelijk 32% van de volwassen bevolking, meer dan…
Als je werknemer langdurig ziek is geweest, dan wil je die na terugkomst ook weer laten re-integreren. Zodat je je werknemer weer (geleidelijk) in het…
De zomerperiode staat weer voor de deur: een periode waarin veel werknemers op vakantie gaan. Voor ondernemers betekent het vaak flink puzzelen, want…